درباره سکه بهار آزادی

سکّه بهار آزادی

 یکی از مسکوکات طلای قانونی در جمهوری اسلامی ایران است. از سال ۱۳۵۸ خورشیدی، به مناسبت و یادبود پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران، انواع سکه‌های بهار آزادی در قطع‌های مختلف ضرب شده‌است. عیار طلای این سکه‌ها (اعم از طرح قدیم و جدید) ۹۰۰ در ۱۰۰۰ است. معمولاً در هر سال ضرابخانه  بانک مرکزی ایران، سکه‌ها را ضرب کرده و از طریق بانک‌های عامل یا صرافی‌های مجاز به بازار عرضه می‌کند. این سکه‌ها به صورت خرد یا عمده و به قیمت روز خرید و فروش می‌شوند.

پیشینه ضرب سکه طلا در ایران به زمان حکومت داریوش اول، پادشاه هخامنشی (در سال‌های ۵۲۱ الی ۴۸۶ پیش از میلاد) بر می‌گردد. با ارزش‌ترین این سکه‌ها که دریک نام داشته وزنی معادل ۸/۴۱ گرم از جنس طلا داشته‌است. سکه دیگر سیگل با وزن ۵/۶ گرم نقره بود و ارزشی معادل یک گوسفند را داشت و نرخ تبدیل آن برابر با ۲۰ سکه نقره سیگل در برابر یک سکه طلا دریک بود. ضرب سکه‌های طلا در ایران با نام‌های گوناگون در ادوار مختلف ادامه داشته‌است. تنها عیار سکه‌های طلا پیش از ماشینی شدن در زمان ناصرالدین شاه، تقریباً ثابت و نزدیک به طلای خالص بوده اما واحد پول، طراحی و وزن آنها به تشخیص حکومت وقت تغییر کرده‌است.

همگام با ورود ماشین ضرب سکه و استانداردسازی اندازه و وزن سکه‌های رسمی در سال ۱۲۹۳ هـ ق، نخستین سکه‌های طلا با عیار ۹۰۰ در هزار و با واحد تومان ضرب و وارد چرخه پولی ایران شد.

 انواع سکه بهار آزادی

از نظر طراحی: سکه‌ها در دو نوع طرح قدیم» (۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰) و طرح جدید (امامی)» (۱۳۷۰ تاکنون) هستند.

از نظر قطع: سکه‌ها در انواع ربع»، نیم»، یک» یا تمام»، دو و نیم»، و پنج» بهار آزادی موجود هستند.

سکه پنج بهار آزادی تنها در سال ۱۳۵۸ و به مناسبت اولین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ضرب گردید و تاکنون دیگر ضرب نشده‌است.

سکه دو و نیم بهار آزادی در سال‌های ۱۳۵۸ (به مناسبت اولین سالگرد انقلاب اسلامی)، ۱۳۷۸ (صدمین سالگرد زادروز روح‌الله خمینی) و ۱۳۸۷ ضرب گردیده که مورد سوم از نظر تعداد نایاب است.

از سال ۱۳۸۹ قطع جدیدی از سکه بهار آزادی با عنوان سکه گرمی» به بازار عرضه شده که وزن آن نصف سکه ربع بهار آزادی است.

تاریخچه

پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و با تأیید و دستور نخست‌وزیر دولت موقت، به مناسبت و یادبود نخستین بهار پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، اجازه ضرب انواع مسکوک طلا بنام بهار آزادی» صادر شد. از آن زمان تاکنون، سکه‌های بهار آزادی با دو طرح مختلف ضرب شده‌اند

سکه یادبود بارگاه علی بن موسی؛ ضرب دورهٔ محمدرضا پهلوی. طراحی بارگاه حضرت رضا (ع) با این طرح، بر روی سکه بهار آزادیِ طرح قدیم» یکسان و تنها نوشتار حاشیه سکه‌ها با هم متفاوت است.

از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ (طرح قدیم)

نخستین سکه بهار آزادی با عبارت ویژه اوّلین بهار آزادی» ضرب ۱۳۵۸خورشیدی

یک روی این سکه بنام علی بن ابیطالب بود شش بار تکرار علی» به خط معقلی تزیینی در داخل یک شش ضلعی، و قید عبارت بانک ملی ایران» در زیر آن) و بر روی دیگر آن تصویر بارگاه علی بن موسی الرضا به همراه عبارت اوّلین بهار آزادی» و تاریخ ۱۳۵۸ منقوش بود. از آن پس تا سال ۱۳۷۰، انواع سکه‌های بهار آزادی با همین طرح تولید می‌شد اما کلمه اوّلین» از آن حذف گردیده بود،

از مقایسه طرح بارگاه علی بن موسی الرضا که بر روی این سکه‌ها ضرب شده با طراحی این بارگاه بر روی سکه‌های یادبودی محمدرضا پهلوی، که به‌منظور تکریم مقام علی بن موسی الرضا ضرب شده‌اند، مشخص می‌شود که طرح مزبور الگوبرداری یا حتی کپی برداری از این سکه‌های یادبودی بوده و تنها نوشتار اطراف آن تغییر کرده‌است.

از سال ۱۳۷۰ تاکنون (طرح جدید)

نخستین سکه بهار آزادی طرح جدید با نگاره ای از نیم رخ چپ سید روح الله خمینی

ضرب و توزیع سکه بهار آزادی با طرح جدید، معروف به امامی، از سال ۱۳۷۰ آغاز شده و تا به امروز نیز ادامه دارد.

قانون ضرب سکه طرح جدید

نخستین سکه بهار آزادی با تصویر سه رخ سید روح‌الله خمینی؛ ۱۳۷۰ خورشیدی

با توجه به ماده ۵ قانون نحوه حفظ آثار و یاد سیدروح‌الله خمینی  بانک مرکزی ایران موظف شد که تصویر پایه‌گذار نظام جمهوری اسلامی ایران را بر یک طرف سکه‌های بهار آزادی به گونه‌ای مناسب نقش کند. از اینرو، بنابر پیشنهاد بانک مرکزی و موافقت وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد بند ۲ قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا  هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۷۰/۳/۱۹ (راجع به تغییر طرح سکه یک بهار آزادی) چنین تصویب کرد:

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است به مناسبت دومین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی سکه یادبود یک بهار آزادی را با مشخصات ذیل و طبق نمونه‌ای که در نهاد ریاست جمهوری نگهداری می‌شود ضرب نماید:

عیار طلا: ۹۰۰ در هزار؛

وزن سکه: ۸٫۱۳۵۹۸ گرم؛

قطر سکه: ۲۲ میلیمتر؛

یک روی سکه مزین به تصویر حضرت امام و قید سال ضرب (۱۳۷۰) در ذیل تصویر؛

یک روی سکه تصویر بارگاه حضرت امام رضا علیه‌السلام و قید عبارت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» در بالای تصویر و عبارت بهار آزادی» در پایین تصویر.

سکه بهار آزادی طرح جدید با نگاره سه رخ راست روح‌الله خمینی و طرحی تغییر یافته از بارگاه علی بن موسی الرضا

مصوبه مذکور جهت اجرا به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ابلاغ شد

بدین ترتیب، در دومین سال درگذشت روح‌الله خمینی، طرح سکه تمام بهار آزادی تغییر کرد و از آن پس (سال ۱۳۷۰ به بعد) سکه‌ها بر اساس آن مصوبه ضرب می‌شوند. نخستین سکه‌ها با نگاره ای از نیمرخ چپ روح‌الله خمینی ضرب شدند که با توجه به تعداد ضرب پایین آنها ظاهراً مورد تأیید مسئولین وقت قرار نگرفتند و در همان سال سکه بهار آزادی با نگاره سه رخ راست آیت الله خمینی جایگزین آن گردید. از این رو در سال ۱۳۷۰ سه طرح متفاوت از سکه بهار آزادی روانه بازار گردید: سکه بهار آزادی طرح قدیم، سکه بهار آزادی با نگاره چپ آیت الله خمینی و سکه بهار آزادی با نگاره سه رخ. گفتنی است طرح سکه‌های با قطع‌های ربع و نیم، همانند سابق است و تنها نگاره بارگاه علی بن موسی از نظر طراحی کمی بهبود یافته‌است.

سکه دو و نیم بهار آزادی بمناسبت یکصدمین سالگرد تولد روح‌الله خمینی

صدور مسکوک طلا از کشور به هر نحوی ممنوع است، مگر توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

فراوان‌ترین سکه طلا در ایران

معمولاً در هر سال، انواع مسکوک بهار آزادی بر اساس مجوزی که بانک مرکزی دارد، در ضرابخانه این بانک تولید می‌شود. طبق آمار اعلام‌شده از سال ۱۳۸۶، تاکنون ۴۰ میلیون قطعه سکه بهار آزادی در طول دهه‌های اخیر در کشور ضرب شده‌است. با توجه به ت‌های بانک مرکزی، تاریخ ضرب سکه از سال ۱۳۸۶ ثابت بوده و با توجه به سال ضرب تغییر نمی‌کند، سکه امامی با این تاریخِ ضرب، فراوان‌ترین سکه طلای مدرن» در ایران قلمداد می‌گردد. از عمده دلایل انجام این کار، جلوگیری از تغییر قیمت سکه با توجه به تاریخ ضرب عنوان شده‌است، مسئله ای که با وجود اتخاذ این ت، همچنان وجود دارد.

مشخصات سکه بهار آزادی

مسکوک طلای بهار آزادی از لحاظ مشخصات، منطبق است بر قانون مسکوک طلا و نیز قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا. شکل این مسکوک بر اساس ماده دوم قانون ۱۳۳۷، مدور است، و میزان عیار آن بر طبق ماده چهارم همان قانون عبارت است از ۹۰۰ در هزار طلای خالص، و ۱۰۰ در هزار مس، یا آلیاژی از نقره و مس.

قطع	وزن کل (گرم)	وزن طلای خالص (گرم)	حد ترخّص وزن در هزار	قطر دایره (میلیمتر)	عیار در ۱۰۰۰	عیار در ۲۴
گرمی	۱٫۰۱	۰٫۹۰۹		۱۳٫۳	۹۰۰	۲۱٫۶
ربع	۲٫۰۳۳۲۵	۱٫۸۳۰۵۹۵۵	۱۰	۱۶	۹۰۰	۲۱٫۶
نیم	۴٫۰۶۶۵	۳٫۶۶۱۱۹۱	۵	۱۹	۹۰۰	۲۱٫۶
یک	۸٫۱۳۵۹۸	۷٫۳۲۲۳۸۲	۲٫۵	۲۲	۹۰۰	۲۱٫۶
دو و نیم	۲۰٫۳۳۲۵	۱۸٫۳۰۵۹۵۵	۲٫۵	۳۰	۹۰۰	۲۱٫۶
پنج	۴۰٫۶۶۵	۳۶٫۶۱۱۹۱۰	۲	۴۰	۹۰۰	۲۱٫۶

عدم درج مبلغ سکه بر روی آن

بر خلاف سکه‌های طلای قاجار و پهلوی که مبلغ سکه بر اساس اندازه و وزن بر روی آنها درج می‌شد، (مثلاً دوهزاری»، پنجهزاری»، ربع پهلوی»، نیم پهلوی» و …) در مورد سکه‌های بهار آزادی تنها به درج عبارت بهار آزادی» بسنده شده و تشخیص نوع سکه (ربع، نیم، یک و …) به خریدار واگذار شده‌است. این رویکرد در بین کشورهایی که به‌طور رسمی اقدام به ضرب سکهٔ طلا می‌نمایند مرسوم نیست و برخی از این کشورها نه تنها مبلغ اسمی سکه» بر اساس واحد پول رسمی خود را بر آن درج می‌کنند بلکه در سالهای اخیر در بسیاری موارد عیار و وزن سکه را نیز بر آن می‌افزایند،

کاربردهای سکه بهار آزادی

هدیه — از سکه طلا به عنوان هدیه در جشن‌ها و مهمانی‌ها، اعیاد ملی و مذهبی، مراسم ازدواج، تجلیل، تودیع، اعطای جوایز ورزشی، مسابقات و المپیادهای علمی، و سایر مناسبت‌ها استفاده می‌شود جشنواره‌ها مهم‌ترین رویدادهایی هستند که معمولاً در آن‌ها سکه اهدا می‌شود. به خاطر جایگاه ویژه طلا در جامعه ایرانی، هدیه‌دادن سکه، نسبت به پول یا اشیای دیگر، از مقبولیت بیشتری برخوردار است.

عیدی کارمندان دولت — طبق مصوبه هیئت وزیران در سال ۱۳۸۷، کلیه دستگاه‌های دولتی می‌توانند بجای پرداخت پول نقد به کارکنان خود، به آن‌ها سکه طلای تمام بهار آزادی عیدی دهند. این سکه‌ها با نرخ روز اعلام‌شده از سوی بانک مرکزی، به وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی که تمایل دارند عیدی کارکنا

MVP طرح خرید و فروش اپلیکیشن سکه

انواع سرمایه گذاری در طلا و سکه

درباره سکه بهار آزادی

سکه ,بهار ,آزادی ,ضرب ,طلا ,سال ,بهار آزادی ,سکه بهار ,آزادی با ,سکه طلا ,از سال ,مرکزی جمهوری اسلامی ,جمهوری اسلامی ایران ,عبارت بهار آزادی» ,بانک مرکزی جمهوری